Verslag van het verblijf in Lumbo van Paulien Verhoeven
Week 1
Na een zeer warm welkom op Villa Moringa ben ik maandag gestart in de kliniek. Ook daar voel ik me welkom, na een kennismaking met Carolien, de directrice, kon ik van start. Ik ben gestart met meelopen met de prenatale controles en kennis gemaakt met het echo apparaat. Prima apparaat, trekbal werkte niet( al 6 maanden niet) maar na grondig schoonmaken doet ie het weer! Wel zo handig! In de middag of als het druk is op de verloskamer ben ik daar. Ben ook al een paar keer gehaald om met de echo naar de verloskamer te komen omdat ze twijfelde over ligging of ze bang waren voor een gemelli. Echt in niets is het hier te vergelijken met Nederland, dat wist ik maar als je hier bent ervaar je het des te meer. Zoveel respect voor de verloskundige hier welke met zo weinig middelen en zo weinig zorg bij spoed bij de hand hier hun werk doen. Het is gezellig, er wordt veel gelachen en ze zijn oprecht geïnteresseerd in mij en ik in hen!
Als Susanne er is vertaald ze veel, dat is fijn , dan kan je net wat dieper doorvragen, maar met de app SayHi ( welke zij vreselijk grappig vinden) en mij steeds beter begrijpen van het Portugees( spreken vind ik nog lastig) komen we een heel eind. De basisvaardigheden qua echo zijn zeer basaal, ook die van Dr Carlos welke expert zou zijn…Genoeg te doen en ze zijn zeer leergierig! Op de verloskamer ook pittige dingen meegemaakt, een kind welke in zeer slechte conditie geboren werd en die we hebben moeten reanimeren ( vraag me echt af of dit goed komt) werd 2 uur later opgehaald om over te plaatsen naar ander ziekenhuis. En ook nog wel wat andere casuïstiek welke pittig was. Maar ook veel prachtige natuurlijke geboortes, waarbij de natuur zijn gang durven laten gaan mooi was om te ervaren. Eigenlijk zou elke Nederlandse verloskundige een tijdje hier moeten zijn…
Week 2
Maandag weer met frisse zin begonnen aan een nieuwe week in Lumbo! Tot mijn grote verbazing trof ik de mw waarvan ik de baring een week eerder mocht begeleiden aan het werk! Kindje was bij oma en tussendoor ging ze naar huis om te voeden. Licinia is niet aanwezig ivm een tegenvallende oog operatie in Nampula, ze zal waarschijnlijk voorlopig niet aanwezig zijn. Alhoewel ik een zeer fijne week met Licinia heb gehad merk ik wel dat nu ze er niet is de andere verloskundigen zich vrijer voelen om met de echo aan de slag te gaan. Met name Imelda en Jessica zijn vol interesse! Wat me opvalt is dat ze (inclusief Licinia) nauwelijks kennis hebben van het apparaat. Zo wisten ze niet van de verschillende presets en maakte ze dus een obstretische echo met de preset van volwassen abdomen of een andere niet werkende preset. Ze waren al zo verbaasd waarom ik zulke mooie beelden had, nu snapte ze waarom. Om die reden heb ik besloten een stap voor stap instructie te maken voor het gebruik van de echo met de juiste instellingen bij echo 1ste trimester/echo 2/3 de trimester en gynaecologie. Deze instructie ligt nu bij het echo apparaat.
Verder is het oefenen zeer basaal en is er een tekort aan gel.
Alle apotheken in Nampula afgebeld, nergens aan te komen. Ik kreeg als tip van 1 van de apothekers om Aloevera gel te gebruiken. Dat is hier te krijgen! Gebeld met echo leveranciers in Nederland of dit inderdaad een optie is en dat is het! Meteen in de auto gesprongen en alle Aloevera gel in regio Lumbo gekocht! Het advies was om het een klein beetje aan te lengen met water en het werkt! Mooie echobeelden en genoeg echo gel in voorraad nu! Dat is heel fijn, want ivm het tekort mocht ik van Lucinda echt een mini druppel gel gebruiken waar eigenlijk niet mee te echo-en was.
Wat heb ik zoal gezien met de echo, meestal mooie echo’s gelukkig en met enige regelmaat een onverwachte gemelli in het derde trimester. Er is geen enkele vrouw welke al in het 1ste trimester voor consult komt, meestal zie je ze voor het eerst tussen de 24-28 weken. Vroege termijnstelling is dus geen optie. De laatste mw van vandaag zag ik op de VK. Ze lag daar opgenomen omdat ze in partu zou zijn met een infuus Magnesium en antihypertensiva. Bij controle was de RR op dat moment oké maar schrok ik van haar kleine buik! Omdat na het echo spreekuur de deur hermetisch afgesloten is voor iedereen zag ik geen mogelijkheid om met de echo te kijken. Na veel zoeken bleek Dr Dandi (zeer prettige dokter van de Eerste hulp! Zeer leergierig en ook veel interesse in de echo) toch een sleutel te hebben nadat hij hierover geklaagd had bij Licinia. Met de echo bleek het kindje pas 30 weken (!, alle metingen cf 30 weken) te zijn en er was nauwelijks vruchtwater. Dus behalve het probleem van de hoge bloeddruk was er nu een bijkomend probleem in de vorm van dreigende prematuriteit en te weinig vruchtwater. Mw heeft longrijping gekregen en is geïnformeerd dat haar kindje na de geboorte waarschijnlijk overgeplaatst moest worden. Drie uur later beviel deze mw vliegensvlug in de kliniek van een piep klein meisje wat het naar omstandigheden goed doet! Omdat het kindje zelfstandig ademde werd ze warm bij mw neergelegd. Ik ben heel benieuwd hoe dit verder zal gaan.
Het breken van de vliezen is iets wat ze niet doen, ze hebben ook geen vliezenbreker. Ik heb geprobeerd om er 1 aan te komen (gebeld met Dr. Carlos en Caroline, de directrice) maar dit lijkt onmogelijk. Ik denk echt dat dit van meerwaarde kan zijn hier.
Wat ik opvallend en heftig vind is dat er met regelmaat ernstig zieke vrouwen in een laat stadium van de ziekte zich met pre-eclampsie in de kliniek melden. (Pre-eclampsie komt hier meer voor, 1 van de belangrijkste reden van sterfte) In 26 jaar als verloskundige heb ik deze ernstige complicaties tgv pre-eclampsie nog niet in de praktijk gezien en deze week al 2 keer. Ik vind dat indrukwekkend om te zien. Bij beide casussen is het kindje overleden en bij 1 casus ook de moeder. Moeders worden in de zwangerschap niet standaard geïnformeerd over de klachten tgv pre-eclampsie en komen dus met zeer ernstige klachten aan in de kliniek. Ik heb een klein beladvies kaartje gemaakt wat betreft pre-eclampsie. De verloskundige reageerde hier positief op. Mijn plan is om in Nederland meer stevigere kleinere kaartjes te laten drukken en deze aan Marjanne mee te geven in augustus.
De verloskundige, Jessica doet het anticonceptie spreekuur welke ze hebben. Er wordt hier veel gebruik gemaakt van de implanon, wat ik wel begrijp omdat je deze direct pp kan plaatsen en het maar de vraag is wanneer je vrouwen weer terug ziet Samen met jessica heb ik naar de verschillende spiralen gekeken en we hebben een instructie lesje “plaatsen IUD” gedaan. Ze is enthousiast, morgen wil ze dat ik bij haar de T-safe IUD plaats! Ook jonge vrouwen welke nog geen kinderen hebben melden zich op haar spreekuur. Jessica geeft veel informatie, ook over bescherming tegen HIV wat schrikbarend hoog is hier.( terwijl er toch overal condooms te koop zijn, zelfs op de markt in Lumbo) Ik ben geschrokken van de hoge mate van prostitutie hier, ook binnen het huwelijk, gewoonweg omdat het geld oplevert om te leven.
Mn aan het einde van de dag heb ik leuke gesprekken met de verloskundige (het is dan rustiger en we zitten vaak te wachten bij een barende) Ze zijn zeer nieuwsgierig naar hoe het in Nederland gaat. We hebben gesproken over verschillende baringshoudingen (valt me op dat bijna alle vrouwen hier tijdens de uitdrijving op de rug liggen). Ik heb filmpjes laten zien van bevallingen in all-fours, ze vonden dit zeer interessant en keken vol verbazing naar de filmpjes. De vrouwen vangen wel in verschillende houdingen de weeën op, dat doen ze in een ruimte waar ook de pas bevallen vrouwen liggen. Pas tegen de uitdrijving verplaatsen ze naar de verloskamer.
Ook met hen gesproken over de uitwendige versie. Ze doen dat hier niet, daarvoor moeten de vrouwen naar Nampula. Dit zou ook een mooi project zijn om op te pakken, met een slagingspercentage van 40% verkleint dat hier zeker de kans op een sectio met alle risico’s van dien!
Voordat ik naar Ilha ging werd ik gebeld door Dr. Dadi of ik nog even wilde komen voor 3 echo’s. Inmiddels sta ik bekend als “a senhora branca em Lumbo” en komen ze van heiden en ver voor een echo, zeker nu er geen echo meer blijkt te zijn in Monapo, deze is kapot. Ik zag een mw met een IUVD bij 22 weken, zij werd direct in de ambulance gezet welke toch al zou vertrekken samen met een mw met een NVO voor een sectio.
Bij de 2 de mw zag ik een hartafwijking bij het kind, een hartafwijking welke je veel ziet bij een kind met het Syndroom van Down, omdat ik bij dit kindje ook veel vocht in de darmen zag werd dit vermoeden nog meer bevestigd. Uit proberen te leggen aan Dr Dadi, hij adviseerde mw naar Nampula te gaan. Dit heeft ze niet gedaan, eergisteren is ze alhier bevallen van een kindje met het syndroom van down. Dit is zeer zeldzaam hier. Het kindje dronk niet goed maar is met moeder naar huis gegaan. Ik ben benieuwd hoe lang dit goed gaat, och arm…
Bij de laatste mw voor mijn vertrek naar Ilha zag ik een niet intacte buiten baarmoedelijke zwangerschap van maar liefst 10 weken! Deze mw had ontzettend veel pijn gehad, dat snap ik! Had ik zo groot nog nooit gezien! Verder was er een acute vaardigheidstraining georganiseerd, dat schijnen ze maandelijks te doen. Zag er goed uit vond ik! Iedereen kan aansluiten, zelfs de taxichauffeur welke wel eens ingezet wordt voor transport van een barende (bij gebrek aan brandstof voor de ambulance) deed vol enthousiasme mee!
Na een fijn weekend in Feitoria op Ilja de Mozambique met een interessante tour met Amassi in Macuta town , weer met frisse zin begonnen in de kliniek.
Ik zag maandag ochtend ochtend Dr Carlos uit Ilja de Mozambique welke hier 2 keer in de week zou zijn, ik heb hem tot nu toe maar 2 keer gezien. Heb hem 1 echo zien maken en dat is echt om te huilen. Verder is hij absoluut niet geïnteresseerd om dingen te leren…Ik had een prachtig boek bij in het Engels met alle afwijkende echo bevindingen met als doel deze aan hem te geven, dat heb ik dus niet gedaan. Deze heb ik cadeau gedaan aan Dr Dandi, de all round dokter van de kliniek. Hij is echt een fantastische vent, werkt super hard, is er altijd en ontzettend begaan met de mensen. Hij is enorm geïnteresseerd in de echo en wil er alles uit halen in de tijd dat ik er ben. Hij is zeer blij met het boek. Ik heb met hem in het boek de afwijkingen welke de afgelopen weken hebben gezien opgezocht en besproken. We moeten het dus niet van Dr Carlos hebben maar wel van de zeer geïnteresseerde Dr Dandi en de verloskundige Jessica en Enilda.
Ik heb met Dr Carlos wel besproken waarom er geen vliezen gebroken worden bij een niet vorderende ontsluiting. Hij vertelde dat hij dat wel deed maar dat ze bang zijn voor infecties. Als je het goed inzet zou het een sectio kunnen voorkomen met nog veel meer infectie gevaar! Hij deelde deze mening. IK heb afgelopen zaterdag vanuit Nederland 2 specula en andere benodigdheden voor het plaatsen van een spiraal laten opsturen met spoed transport, bij dat pakketje heb ik een een herbruikbare vliezenbreker gedaan die we nog op de praktijk hadden liggen. Ik hoop dat deze nog op tijd aankomt voor mijn vertrek.. IK heb met Jessica 1 IUD geplaatst maar het enige wat ze had was een plastic (voor 1-malig gebruik speculum…) met de sonde die ik mee had hebben we de plaatsing gedaan maar handig was het niet.
IK heb deze week met Jessica en Emilda geoefend op de echo, vooral Jessica heeft inzicht vind ik en Enilda gaat ook steeds beter. Ook gesproken over het onderhoud van de echo, voorzichtig zijn met de probe, hoe schoon te maken enz enz. Ik heb wat zachte kleine handdoekjes gekocht welke ze kunnen gebruiken bij het schoonmaken van de probe.
Ik zie hier echt casuïstiek zoals ik die nog nooit gezien heb ook al ben ik 26 jaar verloskundige! Zo zag ik een mw voor haar 1ste controle op het spreekuur. Bij de 1ste controle is het gebruikelijk dat ook de partner mee komt. Beide bleken positief voor HIV. De verloskundige overtuigde hen om te starten met medicatie. Ondanks dat deze medicatie voldoende voorradig is wenst niet iedereen dit te slikken. Mij is niet helemaal duidelijk waarom niet. Enilda gaf aan dat dit ook vaak met ontkenning te maken heeft. Deze mw bleek behalve HIV ook syfilis te hebben (deze combinatie zie je vaker door de vermindere weerstand bij HIV en het zoveel voorkomen van SOA’s) Bij de echo bleek dat het kindje overleden was bij een termijn van ongeveer 28 weken. Ik zag veel ( mijn inziens) bloed in de buik van de baby. De ouders ondergingen deze informatie gelaten..
Vandaag zag ik een mw welke van Menapo naar Lumbo was gestuurd voor een echo. Haar uterus stond ribbenboog hoog en ze dacht al die tijd dat ze zwanger was. In Menapo was er toch twijfel ontstaan. Ik schrok toen ik met de echo keek! Heel haar baarmoeder zat vol met een Mola zwangerschap (wildgroei van placenta weefsel zonder baby), ongelofelijk! Dr Dadi was erbij omdat ik hem kort daarvoor erbij geroepen had omdat ik weer bij een echo een hypoplastisch hart had geconstateerd, ik wilde hem de beelden hiervan laten zien. Hij zag hoe ik schrok en zei dat ik dit echt nog nooit zo had gezien. “Welkom in Afrika” zei hij….
Ik ben van de week ook weer bij een aantal mooie bevallingen geweest. Tijdens die bevallingen pak ik consequent de doptone om cortonen te luisteren en zowaar zag ik tot mijn verbazing dat hij nu vaak klaargelegd wordt in de partus kamer. Bij een pittig uitdrijving de suggestie gedaan om voor een andere houding te gaan ( wat ik al eerder met verloskundigen had besproken) of even uit bed te komen, even wiegen met de heupen, en zo gebeurde het dat we met z’n allen een dansje maakte waarbij we onze heupen flink lieten draaien. Hard gelach alom natuurlijk maar toen ze weer op bed ging liggen zagen we een klein segment! Er werd een prachtig meisje geboren!
Vandaag was ook verloskundige Inocencia (misschien ken jij haar nog Isha) terug van vakantie. Het was leuk dat ik haar ook nog leerde kennen. Een geïnteresseerde goede verloskundige vind ik. Ik had een mooie partus met haar met enthousiaste familieleden in de verloskamer! Een mooi tafereel.
Conclusie, ik heb weer een innoverende, leerzame en fijne week gehad. Volgende week is mijn laatste week hier. Ik merk dat ik het lastig vind om hier weg te gaan, er is hier zoveel te doen en ik heb het zo fijn hier. Als ik in Nederland niet zoveel lieve mensen had om wie ik zeer veel geef zou ik oprecht overwegen om langer te blijven. Ik ben benieuwd hoe het zal voelen om weer in Nederland in mijn praktijk aan de slag te gaan, wat zal alles wat ik hier gezien en meegemaakt heb met deze ongelofelijke sterke vrouwen vaak door mijn gedachten gaan….
